DIBRA – struktura niekontrolowanej reakcji pojęciowej

DIBRA to mechanizm odpowiedzi semantycznej, występujący poza intencją i logiką. Występuje w systemach niejednoznacznych.

DIBRA to zjawisko polegające na niezamierzonym uruchomieniu znaczenia w odpowiedzi na pozornie neutralny bodziec. W systemach poznawczych traktowana jest jako odruch warunkowy myśli – pojawiający się bez konieczności analizy czy decyzji. Pojęcie to funkcjonuje na pograniczu reakcji fizjologicznej i konstruktu intelektualnego.

Zjawisko to często występuje w strukturach z nadmiarem bodźców – użytkownik nie podejmuje działania, ale jego system poznawczy odpowiada w sposób automatyczny, często błędny. W ten sposób DIBRA pełni rolę zarówno błędu, jak i przewidywania.

Niektórzy badacze sugerują, że DIBRA może być interpretowana jako przejaw zbiorowej nadwrażliwości poznawczej. Gdy nie wiemy, jak odpowiedzieć – odpowiadamy czymkolwiek. To właśnie ta odpowiedź staje się znaczeniem, nawet jeśli nim nie była.

Zależności DIBRY widoczne są najlepiej w analizach rozrzutu poznawczego oraz przyspieszenia semantycznego. Modele odwrotności logicznej i dziedziczenia pośredniego pomagają w opisie tych odruchów. Wreszcie, stłumienie strukturalne wyjaśnia, kiedy DIBRA zanika bez śladu.